του Γιώργου Καρελιά
Δεν ξέρω αν το Protagon έχει-και πόσους-αναγνώστες από τις ηλικίες των παιδιών που σήμερα ψάχνουν-μαζί τους κι εμείς- το όνομά τους στους καταλόγους επιτυχόντων του υπουργείου Παιδείας. Αν έχει, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μας πουν πώς βλέπουν τα πράγματα. Τι προσδοκούν από αυτήν την επιτυχία (ή και αποτυχία), τι ελπίζουν, τι φοβούνται. Γιατί σήμερα οι φόβοι περισσεύουν και οι ελπίδες λιγοστεύουν.
Μια μικρή αναδρομή και μια απόπειρα σύνδεσης με τα σημερινά. Πριν από δεκαετίες, όταν περνούσα, για πρώτη φορά, την πόρτα της Νομικής Αθηνών, αισθανόμουν ότι βρισκόμουν σε έναν νέο κόσμο. Όλα τα προηγούμενα ξεχάστηκαν: σχολείο, φροντιστήριο (λίγο τότε, πού χρήματα…), διάβασμα (όχι τόσο πιεστικό, όπως σήμερα).
Σκέψεις για το «μετά» πολλές. Προβληματισμός για την «επαγγελματική αποκατάσταση» σίγουρα. Αλλά αγωνία δεν είχαμε. Η Ελλάδα βρισκόταν στην πρώτη φάση της Μεταπολίτευσης, η αισιοδοξία περίσσευε. Η ανοδική πορεία ήταν συνεχής.
Η είσοδος στο πανεπιστήμιο ήταν εχέγγυο αξιοσύνης και διαβατήριο για καλύτερη ζωή από αυτήν που είχαν ζήσει οι γονείς μας. Οι δεκαετίες που ακολούθησαν το πιστοποίησαν. Ακόμη και όταν άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στις εφημερίδες τίτλοι όπως «πτυχία-διαβατήρια για την ανεργία», λίγη σημασία δίναμε. Σχεδόν όλοι τα κατάφερναν. Οι πόρτες του Δημοσίου ήταν ορθάνοιχτες, αλλά και ο ιδιωτικός τομέας απορροφούσε κόσμο.
Είναι η πρώτη φορά, εδώ και δυο-τρία χρόνια, που αυτό έχει πλήρως ανατραπεί. Γνωστά πράγματα. Τα νέα παιδιά βρίσκονται -και θα βρεθούν τα επόμενα χρόνια, άγνωστο πόσα- αντιμέτωπα με το φάσμα της ανεργίας ή της κακοπληρωμένης εργασίας. Εντάξει, η ηλικία, η επιτυχία, ο νέος (ακαδημαϊκός) κόσμος, που ανοίγεται μπροστά τους, απομακρύνουν προσωρινά αυτές τις σκέψεις. Έτσι πρέπει.
Αλλά η πραγματικότητα δεν αλλάζει. Είναι η πρώτη φορά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες που οι νέες γενιές θα κληθούν να ζήσουν σε χειρότερο οικονομικό περιβάλλον από αυτό που έζησαν οι γονείς τους, δηλαδή εμείς. Δεν λέω ότι θα ζήσουν χειρότερα, για δυο λόγους. Πρώτον, διότι το «καλύτερα» και το «χειρότερα» σήμερα αποτιμώνται με πολλά και σύνθετα κριτήρια. Και, δεύτερον, διότι ενδόμυχα πιστεύω (καλύτερα ελπίζω) ότι η σημερινή κρίση θα βγάλει καλύτερες, πιο συνειδητοποιημένες και προσγειωμένες, τις νεότερες γενιές. Eτσι τα φτερά τους θα είναι πιο ανθεκτικά.
Άλλο, περισσότερο αισιόδοξο, δεν έχω. Μάλλον δεν το χρειάζονται κιόλας.
