Η δοκιμή θέτει τη βιοποικιλότητα και την ελαιοπαραγωγή της Μεσογείου σε κίνδυνο.
Η βρετανική εταιρεία Oxitec σχεδιάζει να απελευθερώσει στο περιβάλλον γενετικά τροποποιημένο (γ.τ.) δάκο της ελιάς, στην Ισπανία (Καταλονία). Τα έντομα είναι γενετικά τροποποιημένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι θηλυκοί απόγονοι να πεθαίνουν ως προνύμφες μέσα στις ελιές, ενώ οι επόμενες γενιές των αρσενικών μυγών θα επιβιώσουν. Η Oxitec σχεδιάζει να απελευθερώσει περίπου 5000 δάκους ανά εβδομάδα στην Ισπανία, κοντά στην πόλη της Tarragona. Η δοκιμή πεδίου αναμένεται να διαρκέσει ένα έτος και θα καλύψει ένα χώρο 1000m2, καλυμμένο με δίχτυα. Ωστόσο, εάν οι δάκοι διαφύγουν μπορούν να εξαπλωθούν χωρίς κανέναν έλεγχο. Ο δάκος θεωρείται ως είδος που εξαπλώνεται ραγδαία όταν βρεθεί σε κατάλληλο οικοσύστημα. Με την πάροδο του χρόνου οι γ.τ. απόγονοι μπορούν να εξαπλωθούν σε όλη την περιοχή της Μεσογείου και σε όλες τις τοποθεσίες όπου θα συναντήσουν αυτόχθονες πληθυσμούς. Μια ευρεία συμμαχία οργανώσεων από τις μεσογειακές χώρες όπως η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία απαιτούν ότι οποιαδήποτε τέτοια απελευθέρωση θα πρέπει να απαγορευτεί εντελώς.
Το σχέδιο της Oxitec είναι πως οι αρσενικοί γ.τ. δάκοι θα ζευγαρώσουν με θηλυκούς και θα εισάγουν τα τεχνητά, γονίδια τους στο γηγενή πληθυσμό. Ως εκ τούτου, θεωρούν ότι ο πληθυσμός των γηγενών δάκων θα μειωθεί και θα ελαχιστοποιήσει την οικονομική ζημία στην παραγωγή ελαιολάδου. Εάν η τεχνολογία προχωρήσει όπως προγραμματίζει η Oxitec, θα μπορούσε, μετά από μια μακρά χρονική περίοδο, να οδηγήσει σε μείωση του πληθυσμού των ειδών μυγών στις περιοχές που θα επηρεαστούν. Η βιοποικιλότητα, μπορεί έτσι να διαταραχθεί σοβαρά, με όλες τις πιθανές συνέπειες και παρενέργειες για την ευαίσθητη ισορροπία του οικοσυστήματος, τα συστήματα παραγωγής τροφίμων και το περιβάλλον. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι τα τεχνητά γονίδια θα καταλήξουν να είναι μόνιμα παρόντα στους αυτόχθονες πληθυσμούς δάκου. Ο δάκος της Oxitec εμπεριέχει τεχνητό DNA, από ένα μίγμα θαλάσσιων οργανισμών, βακτηρίων, ιών και άλλων εντόμων. Ενώ η Oxitec ισχυρίζεται πως τα στελέχη του γ.τ. δάκου είναι γενετικώς σταθερά στο εργαστήριο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη γενετική σταθερότητα ή την οικολογική συμπεριφορά των εντόμων αυτών μετά την απελευθέρωση τους.
«Η απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων εντόμων στο περιβάλλον είναι ένα επικίνδυνο πείραμα που θα μετατρέψει το σύνολο της Ευρώπης σε ένα ανοιχτό πείραμα. Τα έντομα δεν γνωρίζουν σύνορα και η στειρότητα δεν είναι 100% αποτελεσματική. Ο γ.τ. δάκος θα μπορούσε να ξεφύγει από το χώρο δοκιμής και αν, όπως συμβαίνει με πολλά πειράματα, τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, θα είναι αδύνατον να σταματήσουν το πείραμα. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, κάθε έλεγχος ή ανάκληση των γενετικά τροποποιημένων εντόμων θα είναι αδύνατος, ακόμη χειρότερα δηλαδή από τις γ.τ. καλλιέργειες.», Λέει ο δρ. J. Cotter της Greenpeace – International Science Unit.
H Margarida Silva, από την πορτογαλική οργάνωση Platforma Transgenicos Fora δηλώνει: «Δεν πρέπει να ανεχθούμε ανεύθυνα πειράματα που αναπόφευκτα θα σημαίνουν ανεξέλεγκτες απελευθερώσεις γενετικά τροποποιημένων εντόμων στο περιβάλλον Με τον πλανήτη και τα οικοσύστημα, ήδη υπό πίεση, κάθε περαιτέρω μη αναστρέψιμη βλάβη δεν μπορεί να γίνει δεκτή… Επιπλέον, κανένας καταναλωτής δεν ενδιαφέρεται για ελιές γεμάτες με νεκρές γ.τ. προνύμφες δάκου. Είναι καιρός να επενδύσουμε στην ολιστική και βιώσιμη προστασία των καλλιεργειών.»
Ο Victor Gonzálvez, από την SEAE (Sociedad Española para la Agricultura Ecológica, μέλος του Ευρωπαϊκού IFOAM) λέει: «Η Ισπανία είναι ο πρώτος παραγωγός βιολογικού ελαιολάδου σε όλο τον κόσμο με 1.7 εκατομμύριο στρέμματα καλλιεργήσιμης γης Αν σε οποιαδήποτε περίπτωση, οι ελιές έρθουν σε επαφή με γ.τ. προνύμφες δάκου, οι βιοκαλλιεργητές θα μπορούσαν να χάσουν την πιστοποίηση και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών βιολογικών προϊόντων. Επιπλέον, οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία δεν έχουν αξιολογηθεί σωστά.»
«Αυτή η τεχνολογία δείχνει να μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα, τη βιολογική γεωργία και το μέλλον της ελαιοπαραγωγής στην περιοχή της Μεσογείου. Υποθέτουμε ότι το πείραμα αυτό προωθείται από τα συμφέροντα των επενδυτών και της Oxitec ώστε να αποκομίσουν το μέγιστο κέρδος από την πατενταρισμένη τεχνολογία τους», λέει ο Christoph Then της οργάνωσης Testbiotech. «Είναι καιρός να δώσουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι αυτοί οι οργανισμοί δεν θα πρέπει να απελευθερωθούν. Πουθενά. Ποτέ.»
Δεν είναι σαφές αν τα πειράματα έχουν ήδη λάβει άδεια από τις εθνικές αρχές της Ισπανίας. Αν ναι, θα είναι η πρώτη απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων ζωικών οργανισμών στην Ε.Ε. Το 2013, η πρώτη αίτηση για τη διενέργεια επιτόπιων δοκιμών στην Ισπανία αποσύρθηκε μετά από διαμαρτυρίες της κοινωνίας των πολιτών. Η πρόσφατη εφαρμογή της Oxitec κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2015. Ωστόσο, εμφανίστηκε στο δημόσιο μητρώο της Ε.Ε. μόλις την περασμένη εβδομάδα. Η προγραμματισμένη έναρξη της απελευθέρωσης είναι ο τρέχων μήνας (Ιούλιος-Αύγουστος 2015)
Είναι γνωστό ότι ο δάκος προκαλεί σημαντική οικονομική ζημία στους ελαιοπαραγωγούς. Επί του παρόντος, ο πληθυσμός του ελέγχεται με χρήση δολωματικών ψεκασμών ή με τη χρήση βιολογικών μέσων, όπως παγίδες και βιώσιμες πρακτικές κλαδέματος και άρδευση, ενώ έχει δοκιμαστεί και η χρήση ακτινοβολημένων στείρων εντόμων. Οι αρνητικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από τις δοκιμές πεδίου μπορεί να είναι τεράστιες. Για παράδειγμα, οι βιοκαλλιεργητές ίσως να μην μπορέσουν να αποφύγουν την επιμόλυνση των προϊόντων τους, τα οποία μπορεί να περιέχουν γ.τ. προνύμφες. Ως συνέπεια, θα μπορούσαν να χαθούν αγορές και -σε ένα ακραίο σενάριο- το σύνολο της συγκομιδής στην περιοχή της Μεσογείου θα μπορούσε να επηρεαστεί εάν οι καταναλωτές απορρίψουν τα επιμολυσμένα προϊόντα.
Οι οργανώσεις που υπογράφουν: Amigos de la Tierra (Ισπανία), Agrobio (Πορτογαλία), BiotechWatch (Greece), Criigen (Γαλλία), Federation Nationale d” Agriculture Biologique, FNAB (Γαλλία), Ecologistas en Acción (Ισπανία), Generations Futures (Γαλλία), Greenpeace (Ισπανία), OGM dangers (Γαλλία), Plataforma Andalucía Libre de Transgénicos (Ισπανία), Portuguese Plataforma Transgénicos Fora (Πορτογαλία), Red de Semillas (Ισπανία), Rete Semi Rurali (Ιταλία), Sciences Citoyennes (Γαλλία), Sociedad Española para la Agricultura Ecológica, SEAE (Ισπανία), Testbiotech (Γερμανία)
Επαφές:
Ισπανία: Luís Ferreirim Greenpeace España, Tel+34 91 444 14 00
Víctor Gonzálvez – Director, Sociedad Española de Agricultura Ecológica. SEAE (IFOAM EU member) vgonzalvez@agroecologia.net, Tel: +34 627343399,
Πορτογαλία: Margarida Silva, Plataforma Transgénicos Fora, info@stopogm.net, Tel: +351-917301025
Jaime Manuel Carvalho Ferreira direccao@agrobio.pt, Πρόεδρος της Direcção, Associação Portuguesa de Agricultura Biológica, tel. 00351 213 641 354;
Ελλάδα: Βασίλης Γκισάκης, BiotechWatch.gr, info@biotechwatch.gr
Γερμανία: Christoph Then, Testbiotech, Tel + 49 15154638040, info@testbiotech.org
Via : biotechwatch.gr
