Αγνοούμενα θαλασσοδάνεια, αργοκίνητη Δικαιοσύνη

Κατά το δεύτερο μισό του 2016, στη δημόσια συζήτηση κυριαρχούσε το θέμα των «θαλασσοδανείων». Των υπέρογκων χρηματοδοτήσεων δηλαδή, από τις τράπεζες, που δίνονταν με εγγυήσεις «αέρα» σε ήδη υπερχρεωμένα κόμματα και ΜΜΕ. Τι απέγινε το πόρισμα της αρμόδιας Εξεταστικής και σε τι στάδιο βρίσκονται οι έρευνες της Δικαιοσύνης; Δυστυχώς, πάνω από ενάμιση χρόνο μετά, η κατάσταση φαίνεται να βρίσκεται σε τέλμα.

του Θάνου Καμήλαλη

Η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια σε κόμματα και ΜΜΕ ολοκλήρωσε τις εργασίες της τον Ιανουάριο του 2017, όταν το πόρισμα της κατατέθηκε και στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Κατά το πολύμηνο έργο της Επιτροπής έγινε γνωστό στην κοινή γνώμη το μέγεθος της ζημίας των τραπεζών (κατ’επέκταση του Δημοσίου) από τα θαλασσοδάνεια, αναλύθηκαν εκτενώς περιπτώσεις ΜΜΕ που έτυχαν σκανδαλωδώς ευνοϊκής μεταχείρισης.

Έκδηλη επίσης ήταν και η προσπάθεια κομμάτων της αντιπολίτευσης, συγκεκριμένα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αλλά και θεσμικών παραγόντων όπως ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, να διαβεβαιώσουν ότι δεν υπήρξε τίποτα μεμπτό. Ωστόσο, ο ένας μετά τον άλλον, ιδιοκτήτες ΜΜΕ και διευθυντικά στελέχη τραπεζών κλήθηκαν να καταθέσουν ενώπιον της Επιτροπής, περιγράφοντας τον ζοφερό κόσμο του «τριγώνου της διαπλοκής». Των σχέσεων οικονομικής αλληλεξάρτησης δηλαδή, μεταξύ κομμάτων, ΜΜΕ και τραπεζών, με αντάλλαγμα τη μετατροπή των ΜΜΕ σε φερέφωνα της εκάστοτε εξουσίας, αλλά και συμμέτοχα στην αποσιώπηση ειδήσεων για τραπεζικά σκάνδαλα και στην ομερτά για τις ευθύνες των τραπεζών πριν και κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Στο τέλος των εργασιών, τα μέλη της Εξεταστικής συνέτεξαν ένα πόρισμα εκατοντάδων σελίδων, με αποκαλύπτικά στοιχεία για τα οικονομικά αποτελέσματα της διαπλοκής, συνολικά και κατά περίπτωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πορίσματος, η συνολική δανειακή έκθεση των τραπεζών σε μέσα ενημέρωσης και κόμματα, υπολογίζεται σε 1,27 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των δανείων να χαρακτηρίζονται ως ληξιπρόθεσμα και ένα άλλο να έχει «τακτοποιηθεί» με την καταβολή μικρών δόσεων για πολλά χρόνια και σχεδόν όλο το ποσό στο τέλος (μέθοδος των «baloon payments»). Από αυτά, τα χρέη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ εκτιμήθηκαν στα 400 εκατ. Ένα σημείο όμως του πορίσματος, το οποίο είχε θεωρήσει «δικαίωση» η πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι ότι «δεν προέκυψαν ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων». Καταγράφει ωστόσο αναλυτικά, τα στοιχεία για κάθε περίπτωση κόμματος και ΜΜΕ ενώ μάλιστα, αναφέρεται και σε ένα θέμα διαχρονικά «ταμπού», για την πολιτική ηγεσία: Τις τραπεζικές παραβάσεις.

«Η επιτροπής μας είχε επισημάνει δεκάδες περιπτώσεων που παρέπεμπαν σε ποινικά αδικήματα, όπως εκείνα της απιστίας, ψευδών βεβαιώσεων, πλαστογραφιών κλπ κακουργηματικού χαρακτήρα. Ο τρόπος τέλεσης των αδικημάτων αυτών παρέπεμπε και σε ηθικούς αυτουργούς, που δεν ήσαν άλλοι από τους άμεσα ωφελούμενους, φυσικά πρόσωπα και αρμόδιους στα ωφελούμενα πολιτικά κόμματα. Για το λόγο αυτόν είχαμε αποφασίσει να παραδώσουμε αντίγραφο του πορίσματος στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για τα περαιτέρω» σχολιάζει στο TPP ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρος της Εξεταστικής, Αντώνης Μπαλωμενάκης.

Από τις αρχές του 2017, οι τύχες του πορίσματος χάθηκαν και το θέμα των «θαλασσοδανείων» απομακρύνθηκε από τον δημόσιο διάλογο, με την ευθύνη πλέον να ανήκει στη Δικαιοσύνη. Όπως φαίνεται όμως, αυτή κινείται με πολύ αργούς ρυθμούς. Τον περασμένο Ιούνιο 14 βουλευτές, από τον ΣΥΡΙΖΑ (Μπαλωμενάκης, Λάππας, Τζαμακλής, Γκιόλας, Θεοφύλακτος, Καββαδία, Παπαηλιού, Συρμαλένιος, Κοζομπόλη, Μπαλής, Παπαδόπουλος Χ.), τους ΑΝΕΛ (Παπαχριστόπουλος), την Ένωση Κεντρώων (Σαρίδης) και ένας ανεξάρτητος (Νικολόπουλος), που συμμετείχαν στην Εξεταστική, κατέθεσαν ερώτηση προς τον υπουργός Δικαιοσύνης με τίτλο: «Τι απέγινε το πόρισμα για τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ;». Οι βουλευτές ζητούσαν να μάθουν:

Εάν η Δικαιοσύνη έχει ερευνήσει τις διαπιστωμένες στο Πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής παράνομες πράξεις και παραλείψεις των φυσικών προσώπων που κατονομάζονται και, σε περίπτωση που έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις,
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται κάθε μία υπόθεση».

Η απάντηση του υπουργείου Δικαιοσύνης εστάλη στους 14 βουλευτές πριν από μερικές μέρες, σε μία από τις τελευταίες πράξεις του Σταύρου Κοντονή ως υπουργού. Πηγές του TPP αναφέρουν ότι η μη μέριμνα του υπουργού Δικαιοσύνης ώστε η διερεύνηση των υποθέσεων να εξελιχθεί γρήγορα ήταν θέμα κριτικής προς τον Κοντονή από το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Τα στοιχεία, καθώς μιλάμε για ένα πόρισμα που βρίσκεται στη διάθεση της Δικαιοσύνης για πάνω από ενάμιση χρόνο, σίγουρα δεν είναι ικανοποιητικά. Από τις 26 υποθέσεις που εξετάζονται, η συντριπτική πλειοψηφία (18) βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης. Ποινικές διώξεις έχουν ασκηθεί μόνο σε δύο, μολονότι σημαντικές, περιπτώσεις: τον ΔΟΛ και τον Πήγασο, ενώ οι υπόλοιπες (6) τέθηκαν στο αρχείο.

«Από τον απολογισμό που έφθασε στη Βουλή μετά από κοινή ερώτηση των βουλευτών που συμμετείχαμε στην εξεταστική Επιτροπή, πλην της Ν.Δ. και της Χ.Α., προκύπτει ότι η Δικαιοσύνη κινήθηκε με προβλέψιμο τρόπο: Διαχώρισε τις περιπτώσεις και σχημάτισε ξεχωριστές δικογραφίες είκοσι έξι στον αριθμό. Μέχρι στιγμής έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις μόνο για δύο ιδιοκτήτες Μέσων και έχουν παραπεμφθεί αρμοδίως για να ασκηθούν διώξεις άλλοι δύο, ενώ για τα πολιτικά κόμματα συνεχίζεται η έρευνα στο στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης» εξηγεί στο TPP ο Αντώνης Μπαλωμενάκης.

Στη συνέχεια, ο πρόεδρος της Εξεταστικής εμφανίζεται δυσαρεστημένος από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα των δικαστικών ερευνών. «Δεν μπορώ να πω ότι είμαι ικανοποιημένος από την ταχύτητα ενεργειών των αρμοδίων. Αν και γνωρίζω το φόρτο και κατανοώ πολλές από τις αντικειμενικού χαρακτήρα δυσκολίες, αίσθησή μου είναι ότι θα μπορούσαν και θα έπρεπε ως υποθέσεις μεγίστου ενδιαφέροντος να είχαν τύχει προτεραιότητας. Αυτό μπορεί να γίνει και τώρα» υποστηρίζει και προσθέτει ότι «δεν είναι μόνο η Κυβέρνηση που θέτει και δικαίως πολύ ψηλά το στόχο για καταπολέμηση της διαφθοράς, εμβληματικές στιγμές του οποίου είναι η συγκράτηση και η λειτουργία των εξεταστικών επιτροπών. Ο Ελληνικός Λαός είναι που ζητά την απόδοση Δικαιοσύνης και την τιμωρία των ενόχων. Αυτό πρέπει να μην μας διαφεύγει ούτε στιγμή».

Ενάμιση και πλέον χρόνο μετά λοιπόν, τα ερωτήματα παραμένουν και τα «θαλασσοδάνεια» κομμάτων και ΜΜΕ που χορηγήθηκαν από τις τράπεζες, κινδυνεύουν να ακολουθήσουν την τύχη πολλών άλλων σκανδάλων που απασχόλησαν την ελληνική κοινωνία: Να ξέρουν όλοι δηλαδή ότι «κάτι έγινε» να υπάρχουν ακλόνητες αποδείξεις των συναλλαγών και της οικονομικής ζημίας, του Δημοσίου (που κλήθηκε να ανακεφαλαιοποιήσει της χρεοκοπημένες τράπεζες), αλλά οι υποθέσεις, τυπικά ή ουσιαστικά, να περνούν στο συρτάρι.

Ένα άλλο ερώτημα επίσης, αν οι υποθέσεις προχωρήσουν, είναι αν θα πιάσουν και τις τρεις γωνίες του «τριγώνου της διαπλοκής». Μπορεί οι ιδιοκτήτες μεγάλων ΜΜΕ να είναι αυτοί που έλαβαν τελικά τα εκατ. ευρώ από τις τράπεζες, αλλά αυτά δεν δόθηκαν μόνα τους. Κάποιοι, στις διοικήσεις των τραπεζών, αποφάσισαν να τα χορηγήσουν. Τέλος, ο Αλέξης Τσίπρας είχε πει, τον Γενάρη του 2017, στη Βουλή ότι «θα μπορούσα να πάρω και να ζητήσω να δοθούν δάνεια με ‘αέρα’, όπως έκαναν οι προηγούμενοι, για να σωθεί [ο ΔΟΛ], δε θα το κάνω όμως». Θα καταλήξει η Δικαιοσύνη, ονομαστικά, στο «ποιοι ήταν οι προηγούμενοι»;

Αναλυτικά η απάντηση του υπουργείου Δικαιοσύνης στις 21 Αυγούστου, με στοιχεία του Γραφείου Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος:

Α) Για τη δανειοδότηση των πολιτικών κομμάτων στην ως άνω υπηρεσία σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.

Β) Για τη δανειοδότηση των Ιδιοκτητριών Εταιρειών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από τα Τραπεζικά Ιδρύματα της Χώρας:

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΟΛ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, κατά το ένα μέρος τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ (εν μέρει αρχειοθέτηση) και κατά το λοιπό μέρος διαβιβάσθηκε στον κ. Διευθύνοντα την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών με παραγγελία για άσκηση ποινικής δίωξης.
ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ANT1: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ.
ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ (MEGA): Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση
ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ SKAI: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ. Εξήχθησαν δε φωτοαντίγραφα μέρους της δικογραφίας, τα οποία διαβιβάσθηκαν στον κ. Διευθύνοντα την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, για δικές του ενέργειες
ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ STAR: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΑΛΦΑ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ.
ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΗΓΑΣΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, κατά το ένα μέρος τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ (εν μέρει αρχειοθέτηση) και κατά το λοιπό μέρος διαβιβάσθηκε στον κ. Διευθύνοντα την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών με παραγγελία για άσκηση ποινικής δίωξης.
ΑΤΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ.
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
REAL: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ ΕΚΔΟΤΙΚΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
MAD TV: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
KONTRA MEDIA: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΑΥΓΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία, μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ.
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΚΥΡΗΚΑΣ ΧΑΝΙΩΝ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ALTER: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΚΠΜ ΕΚΔΟΤΙΚΗ, FREE SUNDAY ΕΚΔΟΤΙΚΗ, CITY PROMOTIONS, ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ.
ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, με βάση την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ: Σχηματίσθηκε δικογραφία, η οποία τέθηκε στο αρχείο κατ’ άρθρο 43 ΚΠΔ.